Achtergrond

De nieren zorgen voor
zuivering van het bloed door uitscheiden van afvalstoffen via de urine. Deze
zijn ook belangrijk voor de zout-en waterhuishouding en de productie van
vitamine D. Er is een normale achteruitgang van nierfunctie met de leeftijd
(Figuur 1, links). Bij chronische nierziekte
(ook wel chronische nierinsufficiëntie genoemd) worden de nieren aan een
sneller tempo meer en meer beschadigd en verliezen ze progressief hun functie.
Wanneer dit proces vergevorderd is dan spreekt men van terminale
nierinsufficiëntie en is er nood aan nierdialyse om in leven te blijven. Het
verlies aan nierfunctie is onomkeerbaar, hoe vroeger er daarom ingegrepen wordt
hoe meer nierfunctie er kan behouden blijven.

Screening

Chronische nierziekte
komt frequent voor in de bevolking en de patiënt (alsook de arts) is vaak niet
bewust van de aanwezigheid van deze ziekte. Geschat wordt dat ongeveer 1.35
miljoen Belgen lijden aan chronische nierinsufficiëntie, bij slechts 10-15% zou
de diagnose gekend zijn. Dit komt doordat de klachten van nierproblemen pas
opkomen als de ziekte al erg ver gevorderd is, vandaar dat screening bij mensen
die hiervoor risico lopen een belangrijke meerwaarde kan hebben. De belangrijkste
risicofactoren voor chronische nierschade zijn hypertensie en diabetes.

Praktisch

De huisarts kan op
basis van de nierfunctie (de eGFR, gemeten in het bloed) en de hoeveelheid
eiwitverlies in de urine (een merker voor nierschade) kijken als er sprake is
van chronische nierinsufficiëntie, alsook in welk stadium deze zich bevindt. De
hoeveelheid eiwit in de urine wordt gecorrigeerd voor de hoeveelheid creatinine
in de urine, zo bekomt men een Albumine Creatinine Ratio (ACR). Hoe lager de nierfunctie in het bloed en hoe
hoger de hoeveelheid eiwit in de urine, hoe meer schade er reeds is opgetreden
aan de nieren. Er zijn twee afwijkende metingen op minimaal 3 maanden nodig om
de diagnose van chronische niersinsufficiëntie te stellen. Bij het stellen van
de diagnose kan een gepaste behandeling worden opgestart om verdere
verslechtering te voorkomen. Een bijkomende reden om nierziekten te behandelen
is het feit dat een slechte nierfunctie gepaard gaat met een verhoogd risico op
overlijden door alle oorzaken, maar vooral ten gevolge van cardiovasculaire
ziekten

Bronnen

• ·        
  Lancet 1,457 1987
• ·        
  Gansevoort RT, et al J Am Soc Nephrol 2009;20:465–46
• ·        
  Shlipak MG, et al. Kidney Int 2021;99:34–47
• ·        
  Jager KJ et al. Nephrol Dial Transplant. 2019;34:1803-1805
• ·        
  Ravera M et al. Am J Kidney Dis. 2011;57(1):71–77.4. GBD Chronic
  Kidney Disease Collaboration. Lancet. 2020;395(10225):709–733. 5.
• ·        
  Ryan TP et al. Am J Med. 2007;120(11):981–986. 6
• ·        
  National Kidney Foundation Estimated Glomerular Filtration Rate.
  Available at: https://www.kidney.org/atoz/content/gfr
• ·        
  Go A, et al. N Engl J Med. 2004;351:1296-1305.
• ·        
  Kidney Disease Improving Global Outcomes CKD Work Group. Kidney
  Int Suppl 2013;3:1–150; 4. Sharaf El Din UAA et al. World J Nephrol.
  2016;5(3):258–27 

• Terugbetaald door RIZIV bij gekende diabetes mellitus (diagnoseregel)
• Indien als screening bij niet-diabeet is deze test niet terugbetaald