Maximaal 24 uur na ontvangst

Testindicaties:

Een hoge PSA-waarde in het bloed kan wijzen op de aanwezigheid van prostaatkanker. Met een cutoff van > 4 ng/ml), is de voorspellende waarde van een positieve test 10-20 %, de sensitiviteit is 46 % en de specificiteit 91 %. PSA kan overigens tijdelijk aanzienlijk stijgen door aandoeningen, zoals infecties van de urinewegen en acute prostatitis. Bepaalde fysiologische factoren (zoals ejaculatie of grote fysieke inspanningen) kunnen lichte schommelingen van het PSA­gehalte veroorzaken. Bij patiënten met aanwijzingen voor prostaatcarcinoom bij rectaal toucher wordt een PSA-bepaling niet geadviseerd, omdat een normale PSA-waarde een prostaatcarcinoom niet uitsluit. Screening op prostaatcarcinoom leidt niet tot minder mortaliteit of een betere kwaliteit van leven. PSA-bepaling heeft een zeer beperkt nut, omdat bij een verhoogde PSA-waarde de diagnose niet zeker is en een normale waarde prostaatcarcinoom niet uitsluit. Voor een zekere diagnose is verwijzing naar de tweede lijn voor nadere diagnostiek nodig.

(Patho-)fysiologie:

Het Prostaat Specifiek Antigen (PSA) is een glycoproteïne met serineprotease-activiteit en een moleculair gewicht van 33 kD. Het behoort tot de familie der kallikreïnen. PSA is een normaal en onmisbaar bestanddeel van het zaadvocht: samen met andere proteasen zorgt PSA voor de vloeibaarheid van het sperma en de dissolutie van de zaadcellen. PSA wordt uitgescheiden door de cellen van de acini en de kanalen van de prostaat, alsook door de cellen die een androgeenreceptor in de celkern bezitten en die aanwezig zijn in de per-uretrale klieren bij beide geslachten en in de peri-anale klieren bij de man. De productie van PSA is androgeendependent, zoals ook de groei van de prostaat.

PSA komt in het serum onder verschillende vormen voor. De meerderheid van PSA (80%) komt voor als complex, deels met alfa1-antichymotrypsine (PSA-ACT, 80%) en deels met alfa2-macroglobuline (20%). In dit laatste complex is PSA totaal afgeschermd en onbereikbaar voor antistoffen, dus niet doseerbaar. Een minderheid van PSA (20%) komt als vrije vorm voor. De dosage van totaal PSA (PSA-T) in het serum omvat vrij PSA (PSA-V) + PSA-ACT.

Betekenis van het resultaat:

Verlaagd:

• Behandeling met anti-androgenen
• Castratie
• Radicale vesiculo-prostatectomie
• Radiotherapie
• Individuele variatie

Verhoogd:

• Prostaatcarcinoom
• Prostatitis
• Benigne prostaat-hypertrofie (BPH)
• Prostaatischemie
• Urinaire retentie
• Acute nierinsufficiëntie 

Aandachtspunten:

542850

542850 - 542861 B 350 Doseren van het specifiek prostaatantigeen (P.S.A.) met niet-isotopenmethode uitgevoerd in het kader van individuele opsporing bij mannen vanaf 40 jaar oud met familiale antecedenten van prostaat kanker die vóór de leeftijd van 65 jaar gediagnosticeerd werd #(Maximum 1) (Cumulregel 338) (Diagnoseregel 97)
Bron: RIZIV website op 03/09/2024