Analyse

Uitvoerend labo:
LABO UZ GENT
Antwoordtijd:
maximaal 1 week na ontvangst

Referentiewaarden

Leeftijd Man Vrouw
75-300 ng/ml 75-300 ng/ml

Wetenschappelijk

Wetenschappelijke Info:

Testindicaties:


(Patho-)fysiologie:


Therapeutic drug monitoring van TCA’s heeft een grote klinische waarde en is kosteneffectief. Vanwege grote interindividuele spreiding in metabolisme (o.a. door CYP polymorfisme) zijn spiegelbepalingen van belang bij het instellen van de juiste therapie. TCA’s hebben een sterke spiegel respons relatie en een smal therapeutisch venster. Omdat het klinisch effect pas na enkele weken intreedt, kan met een spiegel bepaald worden of er juist wordt gedoseerd. Spiegels worden bepaald tijdens het instellen van de patiënt, bij slechte respons, te verwachten interacties, of bij vermoeden van intoxicatie of therapie-ontrouw.


Een sterke relatie tussen bloedspiegels en een klinisch effect is aangetoond voor nortriptyline en imipramine, gevolgd door amitriptyline. Voor clomipramine is deze bewijslast minder sterk. Voor nortriptyline is een therapeutisch venster aangetoond, bij spiegels hoger dan de bovengrens neemt de kans op respons af.


Tijdens onderhoudstherapie zijn spiegelbepalingen over het algemeen niet nodig, een uitzondering hierop is clomipramine, ook bij een constante dosering zijn spiegels zinvol omdat clomipramine het eigen metabolisme remt en de spiegel hierdoor kan stijgen.


De ratio tussen de moederstof en de metaboliet geeft informatie over het juiste tijdstip van afname, comedicatie en het CYPmetabolisme. Een traag metabolisme, door een mutatie in het 2D6-gen of door remming van 2D6 door co- medicatie, leidt bij de secundaire amines (nortriptyline, maprotiline, desipramine) tot een verlenging van de halfwaardetijd door afname van de hydroxylering en zodoende tot een spiegelverhoging. Dit is zichtbaar in de vorm van een hogere ratio moeder-verbinding/hydroxy-metaboliet. Bij de tertiaire amines ziet men daarentegen een verhoging van de spiegels van de farmacologisch werkzame desmethyl-metabolieten: de hydroxylering van het TCA door CYP2D6 is afgenomen waardoor de alternatieve afbraakroute, de demethylering een grotere rol gaat spelen. 


Mutaties in het 2C19 gen leiden tot een afname van de demethylering van de tertiaire amines. Dit uit zich in de vorm van een hogere ratio tertiair amine/secundair amine.


Betekenis van het resultaat:


Aandachtspunten:


Een spiegel kan 10-16 uur (ideaal 12 uur) na de laatste inname worden afgenomen, dit geldt ook voor retard preparaten. Nortriptyline kan 10-24 uur na inname worden afgenomen.


Wanneer er meerdere malen per dag wordt gedoseerd kan de spiegel het best voor de ochtendgift bepaald worden (met een minimaal tijdsinterval van 10 uur). Na ongeveer één week wordt de steady state bereikt . Let op dat bloedafname niet plaats vindt in gelbuizen in verband met adsorptie van tricyclische antidepressiva aan de gel.  

Nomenclatuur

Nomenclatuurcode:
547153
Beschrijving:
547153 - 547164 B 1600 Doseren van een xenobioticum en zijn metabolieten met een specifieke chromatografische methode (HPLC of GC) of met een minstens evenwaardige methode, met uitzondering van de farmaca vermeld onder Therapeutische Monitoring, paracetamol (547212 - 547223), salicylaten (547013 - 547024), ethanol (547035 - 547046, 547050 - 547061), methanol (547315 - 547326), hogere alcoholen en glycolen (547072 - 547083) #(Maximum 3)(Diagnoseregel 49)
Bron: RIZIV website op 01/03/2024

Laatst gewijzigd op

2017-02-20 15:08:00