Bloedstolling is een noodzakelijk proces wanneer een bloedvatwand beschadigd wordt. De productie van een bloedklonter zorgt dat verder bloedverlies voorkomen wordt en beschermt de plaats van beschadiging totdat herstel optreedt. Bloedstolling is een complex proces, waarbij trombocyten (bloedplaatjes) en stollingsfactoren centraal staan. Er treedt een cascade op van opeenvolgende stollingseiwitten waaruit finaal een stabiele fibrineklonter (bloedklonter) gemaakt wordt. Wanneer herstel van de bloedvatwand optreedt, wordt de bloedklonter afgebroken en opgelost d.m.v. het proces ‘fibrinolyse’. De bloedstolling en fibrinolyse dienen zeer gereguleerd te verlopen, aangezien overmatige/onvoldoende bloedstolling respectievelijk kunnen leiden tot overmatige stollingsneiging (‘tromboses’), of overmatige bloedingsneiging.

Stollingsfactor VIII wordt aangemaakt door endotheelcellen (cellen aan de binnenkant van bvb. bloedvaten) en sinusoïdale endotheelcellen in de lever, en speelt een belangrijke rol in de intrinsieke route van de stollingscascade. In plasma circuleert het in een complex met de von Willebrand factor. De hoeveelheid stollingsfactor aanwezig in het lichaam, wordt uitgedrukt in een percentage dat normaal in het bloed van een gezond individu aanwezig is. Vaak treden er pas klinisch relevante problemen op indien er een duidelijk tekort aan de stollingsfactor is (< 40%). Een tekort aan stollingsfactor VIII kan leiden tot ernstige bloedingen. De oorzaak van een tekort (‘deficiëntie’) kan ofwel erfelijk, ofwel verworven (tijdelijk/permanent) zijn. Een erfelijk, aangeboren tekort aan stollingsfactor VIII wordt ook wel hemofilie A genoemd en resulteert in een levenslange overmatige bloedingsneiging, zich uitend in bvb. grote hematomen, spierbloedingen, gewrichtsbloedingen, uitgestelde bloedingen na een invasieve procedure of na een trauma,…. De prevalentie bedraagt 1 op 5000 levendgeborenen en wordt beschouwd als de meest frequent voorkomende ernstige vorm van hemorragische aandoeningen. Het betreft in twee derde van de gevallen een ernstig tekort (F VIII <1%). Het X-gebonden overervingspatroon impliceert dat bijna uitsluitend mannen de ziekte ontwikkelen, aangezien mannen slechts één X-chromosoom hebben (daar waar vrouwen i.g.v. één ‘fout’ X-chromosoom het tekort aan F VIII nog kunnen compenseren d.m.v. het andere ‘normale’ allel). In één derde van de gevallen betreft het een de novo mutatie en is de familiale anamnese negatief.

Een tekort aan stollingsfactor VIII kan heel vaak ook een verworven oorzaak hebben, bvb. door diffuse intravasculaire stolling of door aanwezigheid van een circulerend anticoagulans (‘inhibitor’) gericht tegen één specifieke stollingsfactor (bvb. in casu F VIII).

De klinische gevolgen van een tekort aan stollingsfactor VIII kunnen zeer uiteenlopend zijn, afhankelijk van de resterende concentratie aan FVIII die nog aanwezig is in het lichaam.

Een constitutioneel tekort aan F VIII kan worden behandeld door toediening van versgevroren plasma (FFP; bevat alle stollingsfactoren), preparaten die individuele stollingsfactoren bevatten (in dit geval F VIII) of specifieke medicatie (DDAVP; desmopressine).

Een overmaat aan factor VIII kan voorkomen, maar is heel zeldzaam. Men spreekt pas van een klinisch relevant probleem indien factor VIII meer dan 150%, bedraagt, en is vaak geassocieerd met een verhoogde von Willebrand factor. Een verhoging van FVIII kan leiden tot een toegenomen stollingsneiging (zich uitend in tromboses) en is de oorzaak bij +/- 25% van alle patiënten met een diepe veneuze trombose (DVT).